Người dịch: Reiko
Hiệu đính: Kiyoshi
Cậu Toufuu uống hết chén trà, giờ đã nguội, với một ngụm nhanh gọn, rồi trịnh trọng nói “Thực ra thì hôm nay em đến là có việc muốn nhờ thầy.”
“Vậy sao? Thầy giúp gì được em?” Ông chủ cũng đáp lại bằng vẻ mặt trịnh trọng.
“Như thầy cũng biết, em cực kì yêu thích văn học và nghệ thuật…”
“Rất tốt,” ông chủ động viên.
“Một thời gian trước, em cùng với vài người bạn giống mình đã tập hợp lại và lập nên một nhóm đọc thơ. Ý tưởng là gặp nhau mỗi tháng một lần để tiếp tục nghiên cứu lĩnh vực này. Thực ra cuối năm rồi chúng em cũng vừa mới gặp nhau.”
“Tôi hỏi em một câu không? Khi em nói về nhóm đọc thơ, ý của em là trích dẫn và ngâm thơ theo giai điệu có phải không. Trên thực tế thì các em đã làm những gì rồi?”
“Vâng, chúng em bắt đầu với những tác phẩm cổ điển của các tiền bối, rồi chúng em định tiếp tục với các tác phẩm của người trong nhóm.”
“Khi nói đến tác phẩm cổ điển, ý của em là những bài kiểu như Tỳ Bà Hành (Biwakou) của Hakurakuten ấy hả?
“Không ạ.”
“Hay kiểu như Xuân phong mã đê khúc của Buson?”
“Không ạ.”
“Vậy các em ngâm thể loại nào?”
“Hôm trước chúng em đã ngâm một vở Shinjuu mono（心中もの) của Chikamatsu” (Shinjuu mono là thể loại kịch có tình tiết tự sát vì tình, Chikamatsu Monzaemon là nhà soạn kịch nổi tiếng về thể loại này)
Hình minh họa Shinjuumono
“Chikamatsu? Ý em là Chikamatsu dòng kịch Joururi sao?” (Joururi là thể loại kịch rối của Nhật)
Không có Chikamatsu thứ hai. Khi nói đến Chikamatsu, thì chính xác là nhắc tới nhà soạn kịch Chikamatsu, không thể có ai khác. Tôi nghĩ ông chủ thật là ngốc khi hỏi một câu ngớ ngẩn như vậy. Thế nhưng, dường như hoàn toàn mù tịt về phản ứng tự nhiên của tôi, ông chủ vẫn nhẹ nhàng vuốt ve lên đầu tôi. Tôi bình tĩnh để nguyên vậy và điều chỉnh lại tư thế. Trên đời này thiếu gì người thấy kẻ lác mắt nhìn mình lại tưởng mình đang được yêu nữa là. Hiểu nhầm nhỏ thế này đã là gì, xứng đáng bỏ qua.
Cậu Toufuu đáp, “Vâng,” và rồi cố gắng đọc ra phản ứng từ trên gương mặt ông chủ.
“Vậy một người đọc hết, hay là các em chia nhau?”
“Chúng em chia nhau, và mỗi người ngâm một vai phù hợp. Ý tưởng là chúng em thể hiện được sự đồng cảm với nhân vật trong vở kịch, và hơn hết là thể hiện được tính cách riêng của họ. Chúng em còn kết hợp cả các biểu cảm động tác. Điểm mấu chốt là lột tả được con người của thời đại đó. Từ vai bà lão cho đến mấy đứa trẻ con.”
“Nếu thế thì hẳn là giống một vở kịch rồi.”
“Vâng, cũng gần như thế, chỉ thiếu mỗi trang phục và dựng cảnh sân khấu thôi ạ.”
“Hỏi thế này thật ngại quá nhưng các em có thành công không?”
“Vì là lần thử đầu tiên, em nghĩ có thể nói là thành công.”
“Vậy vở Shinjuu mono nào các em diễn gần đây nhất?”
“Chúng em diễn vở có người chèo thuyền và các vị khách lên thuyền đến Yoshiwara.” (Yoshiwara là phố đèn đỏ nổi tiếng ở Edo)
“Diễn vở đấy cũng quả là vất đấy nhỉ” Ông chủ, thân là giáo viên, nghiêng đầu một chút tựa như đang cân nhắc hoài nghi. Khói thuốc lá nhả ra từ mũi ông, lập lờ trôi đến mang tai, rồi men theo cạnh đầu.
“Không, cũng không vất đến vậy đâu thầy. Nhân vật chỉ có là hành khách, người chèo thuyền, một cô điếm hạng sang (oiran), một cô hầu gái (nakai), một bà yarite (người đi kèm oiran), và một kenban (đầu mối kết nối geisha với khách). Chỉ có vậy thôi ạ.” Toufuu dường như vô cùng bình thản. Ông chủ tôi, khi nghe đến cụm từ “điếm hạng sang”, nhíu mày rất nhẹ, nhưng có thể chỉ bởi vì ông ấy còn chưa hiểu được các thuật ngữ đằng sau nakai, yarite, và kenban.
hình minh họa
Ông cố gắng hiểu bằng cách hỏi “Cô nakai đó là chỉ cô hầu trong các nhà thổ phải không?”
“Em cũng chưa hoàn toàn tập trung tìm hiểu vấn đề này, nhưng em tin rằng nakai để chỉ các cô hầu trong phòng trà, và yarite là người hỗ trợ các cô điếm.” Dù Toufuu khẳng định nhóm của anh ta đang cố gắng thể hiện giọng nói thực sự của nhân vật trong vở kích, nhưng có vẻ anh ta không hoàn toàn nắm bắt được bản chất thật sự của các nhân vật yarite và nakai.
“Hiểu rồi, nakai thì làm trong phòng trà, còn yarite sống trong nhà thổ. Tiếp nữa, kenban là người hay địa điểm vậy? Nếu là người thì là nam hay nữ?”
“Kenban, em nghĩ là một người đàn ông.”
“Và vai trò của anh ta là?”
“Em chưa tìm hiểu sâu đến thế. Nhưng em sẽ, trong thời gian tới.”
Sự phát hiện này hé lộ cho tôi ý nghĩ rằng, vở đọc kịch này hẳn phải cực kì dở tệ, tôi ngước mắt lên nhìn ông chủ.
Ngạc nhiên làm sao, tôi thấy ông thật nghiêm túc. “Ngoài em ra, có những ai tham gia đọc vở này?”
“Nhiều người lắm ạ. Cậu K, tiến sĩ Luật, đóng vai cô điếm hạng sang. Qua hàng ria mép hết sức đàn ông của mình, cậu ta còn cố gắng lột tả hết sự mùi mẫn trong lời thoại của nhân vật nữ đó, thành ra em phải thừa nhận là nó để lại một ấn tượng khá kì quặc. Và rồi đến cả cảnh cô điếm đó bị co giật nữa…”
“Các em còn mô phỏng lại cả cơn co giật nữa sao?” ông chủ tôi hỏi đầy lo lắng.
“Vâng đúng ạ; vì nói cho cùng thì biểu cảm là rất quan trọng.” Toufuu rõ ràng đang tự coi mình là một nghệ sĩ chân chính.
“Thế cậu ta có diễn tốt đoạn co giật đó không?” Ông chủ tôi đưa ra một bình luận khá khôn ngoan.
“Cơn co giật có lẽ là điều duy nhất nằm ngoài khả năng của chúng em trong lần thử đầu tiên.” Toufuu cũng vậy, rất khôn ngoan.
“Nhân tiện,” ông chủ hỏi tiếp, “em diễn vai gì?”
“Em là người chèo thuyền.”
“Thật sao? Em làm người chèo thuyền à!” Giọng của ông chủ như thể muốn nói, nếu Toufuu có thể làm người chèo thuyền thì ông chủ thậm chí có thể vào vai kenban. Chỉnh giọng về như bình thường, ông hỏi tiếp: “Vai người chèo thuyền đó có quá sức em không?”
Toufuu có vẻ chẳng mảy may thấy bị xúc phạm. Giữ nguyên cái giọng bình thản của mình, anh ta đáp “Thực tế là, cũng nhờ vai người chèo thuyền này, mà buổi họp mặt đáng quý của chúng em biến thành đầu voi đuôi chuột. Có bốn hay năm cô bé học sinh sống trong kí túc cạnh với hội trường chúng em diễn. Em không biết bằng cách nào, nhưng mấy cô bé biết được thời gian chúng em diễn. Chúng nó đến và nghe lén bọn em từ cửa sổ của hội trường. Đoạn em đang diễn giọng của người chèo thuyền, chỉ vừa khởi động một chút, chuẩn bị nhập vai – chắc biểu cảm của em hơi quá một chút hay sao – mà mấy cô bé tất cả họ đều phá ra cười (chắc cũng nhịn đã lâu rồi). Tất nhiên là em rất bất ngờ. Và cũng xấu hổ nữa. Quả thực, em bị nhụt chí, chịu không thể tìm thấy cảm hứng mà diễn nữa. Thế là cả bọn quyết định giải tán.”
Nếu coi đó là một thành công thì thất bại sẽ như nào đây? Tôi không thể ngừng cười. Không kiềm chế nổi, yết hầu của tôi cứ phát ra những tiếng khùng khục. Ông chủ tôi, nghĩ rằng đó chỉ là tiếng rên hừ hừ, vỗ đầu tôi thậm chí còn dịu dàng hơn. Được yêu thương chỉ vì cười người khác, tôi thấy thật cảm kích, nhưng đồng thời cũng không thoải mái cho lắm.
“Thật là xúi quẩy!” Ông chủ giọng tỏ ra cảm thông mặc cho bây giờ chúng tôi vẫn đang trong không khí chúc Tết.
“Về buổi thứ hai, chúng em dự định làm mọi thứ hoàn hảo cao cấp hơn nữa. Và chính vì vậy hôm nay em mới tìm đến thầy. Chúng em muốn mời thầy tham gia nhóm và giúp đỡ chúng em.”
“Tôi không co giật được đâu.” Ông chủ, đầu luôn nghĩ đến những thứ tiêu cực, đã sẵn sàng để từ chối.
“Không đâu, thầy không cần co giật hay gì cả đâu ạ. Đây là danh sách những thành viên hỗ trợ.” Vừa nói, Toufuu vừa cẩn thận lấy ra một cuốn sổ nhỏ từ trong tấm furoshiki màu tím. Anh ta mở cuốn sổ và đặt trước đầu gối ông chủ. “Thầy có thể vui lòng kí và đóng dấu vào đây không ạ?” Tôi nhìn thấy cuốn sổ chứa tên của một vài tiến sĩ văn học nghệ thuật đương thời, tất cả được viết ngay ngắn chỉnh tề.
“Ồ, tôi không nói là sẽ từ chối làm người hỗ trợ, nhưng có yêu cầu gì tôi cần đáp ứng không?” Ông chủ lười nhác hỏi, giọng có phần e dè.
“Gần như không có yêu cầu to tát nào đâu ạ. Chúng em không cần gì hơn ngoài chữ kí bày tỏ sự ủng hộ từ thầy.”
“Ồ, nếu vậy thì tôi sẽ tham gia.” Nhận ra không có nghĩa vụ thực tế nào đi kèm, đột nhiên ông trở nên thật vô tư. Nét mặt ông như thể sẽ kí luôn cả một cam kết bí mật tham gia nổi loạn, nếu chữ kí ấy chẳng có nghĩa vụ ràng buộc nào vậy. Mà cũng dễ hiểu vì sao ông chủ lại đồng ý hào hứng đến vậy, được nằm trong số những học giả danh tiếng nhất, dù chỉ là cái tên, cũng là một niềm vinh dự hiếm có với người chưa từng có cơ hội đó như ông. “Thầy xin phép một chút,” và rồi ông chủ đến thư phòng mang con dấu ra. Lật nhào tôi một cách thiếu lịch sự xuống chiếu.
Toufuu tự nhiên như ở nhà lấy một miếng bánh bông lan từ trong đĩa, và nhanh như chớp nhét hết vào miệng. Trông ai ta nhai cái bánh rất khổ sở khó nhọc. Bất chợt tôi lại nhớ về trải nghiệm buổi sáng của mình với cái bánh gạo mochi. May thay vừa khi miếng bánh được Toufuu nuốt hết vào bụng thì ông chủ xuất hiện trở lại cùng con dấu, . Ông hình như cũng không để ý có một miếng bánh đã biến mất khỏi đĩa. Mà nếu có biết thì hẳn tôi sẽ là kẻ đầu tiên mà ông nghi ngờ.
<còn tiếp>
Nippon Kiyoshi 
Pingback: “Tôi là mèo” – Natsume Souseki, Người dịch: Reiko – Khám phá Nhật Bản cùng Kiyoshi
Phần sau ra thì quên phần trước nó dư lào rồi :v
ThíchĐã thích bởi 1 người
Đọc lại cho vui vậy 🙂
ThíchThích