Bài post này không phải nói về tiếng Nhật, mà nói về tiếng Anh, nhưng vì thấy bổ ích và cũng là một số kinh nghiệm “xương máu” nên mình muốn chia sẻ với độc giả của blog. Cuối tháng 10/2020 vừa rồi mình vừa thi IELTS xong (mình thi tại Nhật) và được 8.0 overall (mình thi Academic). Lần trước mình thi chỉ được có 7.0 thôi, hồi đó khá thất vọng vì tự thấy khả năng của bản thân phải được 8.0. Sau đó mình sang Nhật học chương trình tiếng Anh. Có lẽ nhờ sử dụng tiếng Anh hằng ngày nên khả năng ngôn ngữ đã được cải thiện nhiều. Tuy nhiên, việc mình có thể thi và nâng band từ 7 lên 8 chắc chắn sẽ không xảy ra nếu như không có sự thay đổi về mindset của bản thân. Bài viết này sẽ dành để nói về điều đó.

Điều kiện cần (L & R)

Thường thì nền tảng ngôn ngữ tốt đến đâu sẽ được phản ánh rõ nhất qua phần đọc. Không chỉ tiếng Anh, tiếng Nhật mà tiếng Việt cũng vậy, muốn giỏi phải đọc nhiều. Kỹ năng đọc giúp xây dựng từ vựng, củng cố ngữ pháp, tư duy và intuition (hiểu mà không cần mất sức). Nói chung đọc càng nhiều thì nền sẽ càng tốt.

Liên quan đến bài thi IELTS, nếu điểm đọc max chỉ được 7 thì gần như chắc chắn điểm của các kỹ năng khác không thể là 7 được. Nếu muốn thi overall được 8, thì điểm đọc nhất định phải được 8 trở lên. Do đó, nếu các bạn muốn được điểm cao IELTS, mà thực ra nói đúng hơn là muốn có nền tảng tiếng Anh vững vàng, thì cần luyện đọc nhiều. Làm các bài đọc, theo dõi news bằng tiếng anh, đọc các sách chuyên khảo, tiểu thuyết, làm sao để cảm thấy việc đọc trở nên nhẹ nhàng, thoải mái. Ngày xưa khi học IELTS vào hồi cấp ba, mình được cho đọc rất nhiều, cả các bài general lẫn academic. Khi thấy quen rồi thì các bài đọc lấy 8 trở lên là không khó. Về nguồn đọc thì mình thấy Refind rất rất ổn. Chi tiết sẽ nói thêm ở bên dưới.

Lần đầu tiên thi năm 2018, mình được 7.0 overall, trong đó điểm Reading là 8.5, và Listening là 7.5. Phốt nằm ở phần Writing (được 6.5) và Speaking (được 6). Hồi đó được 6 Speaking thấy rất suy sụp, vì luôn luôn nghĩ rằng speaking phải được bét ra là 7, vì rất tự tin ở phần phát âm và lưu loát. Sau lần thi vừa rồi, đây cũng chính là 2 kỹ năng mà mình thấy được cải thiện nhiều nhất, và phần lớn nhờ sự thay đổi trong mindset.

Điều kiện đủ (mindset để dành điểm cao W & S)

Cũng phải nói rằng đợt thi IETLS đó trùng với thời điểm bắt đầu kỳ học mùa thu nên rất rất bận. Mình không có nhiều thời gian để ôn luyện hay làm đề, thậm chí chỉ có đúng 1 ngày để ôn thi. Trong đúng 1 ngày đó, mình chỉ làm đúng 2 điều: 1 là ôn từ vựng, 2 là thay đổi mindset. Do đó, ở kỳ thi vừa rồi, điểm Reading và Listening không lên tí nào cả (vẫn là 8.5 và 7.5), nhưng điểm Writing lên 7.0 và Speaking thì lên 8.0 (WOW). Vậy với 2 phần bài mà việc chấm điểm có phần lý tính như W hay S, làm sao để được điểm cao?

Muốn được điểm cao thì cần phải hiểu rõ họ chấm điểm kiểu gì. Tất nhiên là ở Writing, họ sẽ chấm xem thí sinh có mắc lỗi chính tả không, diễn đạt ra sao và ở phần Speaking, họ sẽ chấm xem thí sinh có mắc lỗi phát âm không, độ lưu loát trôi chảy ra sao, v.v.. Tuy nhiên, nếu chỉ có như vậy thì vẫn chưa đủ để phân biệt được xem thí sinh “giỏi” tới cỡ nào. Do đó, IELTS sẽ sử dụng một số tiêu chí dưới đây khi chấm điểm (allegedly) :

• Big words
• Different grammars
• Lots of details
• Figure of speech/ Idioms
• Interesting topics or facts
• Always answer with at least 2 sentences, and in order

Ngoài ra chắc sẽ có những tiêu chí khác, nhưng mình nghĩ thế này cũng đủ để ta hình dung ra cần phải làm gì để được điểm cao.

Cần phải cho họ thấy mình biết nhiều big words (kiểu như từ vựng khó, hiếm, trừu tượng, nhiều sắc thái, hàn lâm), ví dụ: articulate, amenity, bifurcate, cacophonous, cantankerous, disseminate, extrapolation, felicitous,… nhiều lắm, có hằng hà sa từ. Mình học những từ này trong cuốn Barron’s Essential Words for GRE để thi GRE. Các bạn có thể không cần phải nhớ hết đâu, chỉ cần nhớ lấy mấy từ mà nghĩ có thể sử dụng được trong nhiều tình huống (ví dụ từ articulate (nghĩa là nói, biểu đạt rõ ràng) hay từ substantiate (nghĩa là đưa ra chứng cứ, lập luận để support cái gì đó). Nói chung sau khi biết một số big words nhất định, chúng ta hoàn toàn có thể lái câu chuyện làm sao để nói hoặc viết trúng các từ đó mà không mấy khó khăn.

Những phần khác như grammars hay interesting topic để nói thì chúng ta nên đọc báo để lấy tư liệu. Nếu nói về các nguồn có phí, thì the Economist là hay nhất (hoặc Financial Times (một số trường đại học có free-subscription), Washington Post hay The New York Times). Những báo tuần san này có nhiều từ hay, nội dung phong phú và độ khó phù hợp với IELTS.

Nhưng mà tất nhiên, không phải ai cũng có tiền nên đa số chắc các bạn cần các trang tin miễn phí. Mình cảm thấy không nên phí thì giờ vào BBC, CNN, Fox, Guardian hay các trang tin tương tự như thế, vì thường tin của họ khá là vắn, chỉ quan tâm đến nội dung giật gân, từ ngữ không đa dạng và không thật sự phù hợp với việc luyện đọc academic. Bản thân quỹ thời gian của chúng ta cũng không có nhiều nên đọc ít mà chất lượng thì tốt hơn. Do đó, mình muốn recommend cho các bạn 2 trang:

• USA Today
• Refind

USA Today là trang news truyền thống rồi, mình thấy các bài viết ở đây ăn đứt những trang tin ở trên. Còn Refind mới là cái đáng nói. Đó là app thu thập tin tức, blog về các chủ đề mà các bạn quan tâm và mỗi ngày đưa ra cho các bạn 10 mẩu tin/blog post mà họ cho là hay nhất, đáng đọc nhất. Bạn không bị khủng bố noti và nhận tin rác. Bản thân mình đọc được rất nhiều bài viết hay về kinh tế, triết học, chính trị, khoa học dữ liệu từ Refind. Nhất định nên thử.

Screenshot của Refind

Các mục còn lại thì đã khá rõ ràng. Luôn luôn trả lời bằng ít nhất 2 câu, cả Speaking lẫn Writing luôn. Hãy cố gắng mô tả kỹ càng nhất có thể những gì bạn nói hoặc viết. Về figure of speech/idioms thì cũng tương tự như big words, học lấy mấy cái “đi vào lòng bạn” và tập sử dụng chúng. Thậm chí không cần học mà chỉ cần xem phim thôi vì phim ảnh có rất nhiều những thứ này. Một số mà mình ưa thích như “stick out like a sore thumb”, “feel under the weather”, “the best of both worlds”, … và mình sử dụng chúng ít nhất một lần khi thi speaking.

Kết luận

Nói tóm lại, để được điểm cao IELTS mình nghĩ cần 2 thứ.

Một, tất nhiên là nền tảng tiếng Anh tốt. Phần này được thể hiện chủ yếu qua phần đọc nên các bạn luyện đọc càng nhiều càng tốt. Hãy tham khảo Refind, chắc chắn nó sẽ không làm các bạn thất vọng. Ngoài ra thì hãy tìm các trang blogspot nói về các chủ đề mà các bạn thích và đọc chúng, cũng là một cách hay để có thể viết và nói về nhiều chủ đề thú vị hơn. (Về Econs thì có một số trang mình hay vào coi như Evonomics, Bill Mitchell, Econometrics by Simulation)

Thứ hai là mindset. Để được điểm cao IELTS (đặc biệt là mục Writing hay Speaking) thì phải “show off”. Phải thể hiện tôi biết rất nhiều từ khó, tôi làm chủ được ngữ pháp, tôi cũng có thể miêu tả chi tiết câu chuyện mà tôi muốn trình bày, tôi có thể viết một cách logic, thú vị, sáng tạo mà không cần phải đi theo khuôn mẫu (“First of all … Second of all… On one hand… On the other hand”)… Nếu muốn điểm cao thì chỉ học ở ngưỡng an toàn là không đủ, chúng ta phải học những thứ “cao siêu”, ghi nhớ và thể hiện chúng ra khi làm bài thi.

Good luck!