babel-17

[Đọc Gì Ko Chán] Thông minh rồi, thì phải đánh đổi những điều gì? “Flowers for Algernon” của Daniel Keyes
by

[Đọc Gì Ko Chán] Thông minh rồi, thì phải đánh đổi những điều gì? “Flowers for Algernon” của Daniel Keyes

Các bạn đã bao giờ nghe tới câu “Ignorance is bliss” — nôm na tiếng Việt là “ngu si hưởng thái bình” chưa? Nhiều khi biết nhiều quá lại đâm ra không tốt, biết ít thôi thì có khi cuộc đời lại đỡ khổ. “Những bó hoa cho Algernon” là một tác phẩm như thế. Cuốn sách đoạt giải Nebula vào năm 1966 cùng với Babel-17. (bản truyện ngắn của nó đoạt giải Hugo năm 1960).

Trong câu chuyện này, chúng ta sẽ theo chân anh bạn Charlie Gordon, người sinh ra với chỉ số IQ thấp thậm tệ, nhưng bù lại có một tâm hồn trong sáng đến kì lạ. Đầu óc đần độn, ai bảo gì làm nấy, ai cười chê cũng xuề xoà cho qua, không bao giờ để bụng, không bao giờ nghĩ ngợi hay ghét bỏ ai cả. Thế nhưng, bố mẹ cậu không hài lòng và tỏ ra bất hạnh, tìm mọi cách để chạy chữa cho cậu. May thay, một nhóm các nhà nghiên cứu cũng đang phát triển một liệu pháp tăng cường trí thông minh. Họ đã thí nghiệm thành công trên một chú chuột bạch tên là Algernon và rất cần thí nghiệm trên người. Charlie xuất hiện trước mắt họ như một “đối tượng hoàn hảo”.

Tiếp tục đọc →
[Đọc Gì Ko Chán] Inception nhưng bằng ngôn ngữ: “Babel-17” của Samuel Delany
by

[Đọc Gì Ko Chán] Inception nhưng bằng ngôn ngữ: “Babel-17” của Samuel Delany

Rốt cuộc thì số 17 đằng sau Babel-17 tượng trưng cho cái gì?

Sometimes you want to say things, and you’re missing an idea to make them with, and missing a word to make the idea with. In the beginning was the word. That’s how somebody tried to explain it once. Until something is named, it doesn’t exist.

Babel-17 được Delany viết vào năm 1966, dài 173 trang, lấy ý tưởng từ Giả thuyết tính tương đối của ngôn ngữ (Sapir–Whorf hypothesis) cho rằng ngôn ngữ bạn dùng để suy nghĩa sẽ định hình tư duy và khả năng nhận thức thế giới của chính bạn. Đây là một trong những tác phẩm khoa học giả tưởng đầu tiên về đề tài này và có nhiều ảnh hưởng sâu rộng. Năm 1967, cuốn sách đã được giải thưởng danh giá Nebula ở hạng mục tiểu thuyết xuất sắc nhất và được đề cử cho giải Hugo.

Bối cảnh: Trái đất bị xâm lược, mặc dù loài người đã đưa ra rất nhiều phương án chống chọi lại nhưng không hiểu sao liên tục bị lộ và để quân địch biết được. Câu chuyện bắt đầu bằng cuộc đối thoại giữa nhân vật chính, (captain) Rydra Wong – một nhà ngôn ngữ/ nhà thơ/ thuyền trưởng với Đại tướng Forester. Đại tướng muốn nhờ Rydra điều tra về một bí ẩn mang tên Babel-17 mà theo ông là một dạng mật mã quân địch sử dụng nhằm tẩy não quân ta. Ông muốn nhờ Rydra phá mật mã này. Tuy nhiên, Rydra khẳng định Babel-17 không phải là một dạng mật mã, mà là ngôn ngữ. Chính vì vậy, có phá được cũng chưa chắc đã “hiểu” được. Theo như lời của Rydra thì đây là mấu chốt cơ bản nhất vì sao Babel-17 lại nguy hiểm đến thế.

Tiếp tục đọc →