Như bài trước mình đã giới thiệu với các bạn một chút về nguồn gốc và sự đa dạng của tên họ người Nhật. Ở bài này chúng ta sẽ nói đến những điều thú vị khác khi đề cập đến tên gọi, những khó khăn, rắc rối của người nước ngoài và chính cả người Nhật khi muốn gọi tên một người Nhật.

Người nước ngoài vs tên tiếng Nhật

Tác giả của bài viết này tên là Mami (đọc là mommy). Mami là một cái tên khá phổ biến ở Nhật và mang nghĩa là “vẻ đẹp thuần khiết”　（真美）　 hoặc “sự thật”　（真実）tuy nhiên khi phát âm từ này trong tiếng Anh, nó lại trở thành “mommy”, nghĩa là “mẹ”. Vì thế, thật là khó xử khi Mami tự giới thiệu về bản thân mình bằng tiếng anh, “Hi, nice to meet you. I’m Mami.”, giống như là “Xin chào. Rất vui được gặp các bạn. Tôi là Mẹ. Nếu cần hãy gọi Mẹ ơi nhé”. Đến cả giáo viên  hay sếp cũng phải gọi Mami là “mẹ”.

Một ví dụ khác như Yuusaku Matsuda, một diễn viên nổi tiếng người Nhật, có cách phát âm tương tự như “You Suck Matsuda” trong tiếng Anh. Mặc dù Yuusaku trong tiếng Nhật có nghĩa là “Làm rất tốt” trong tiếng Nhật, nhưng khi sang tiếng Anh, nó phát âm giống từ “you suck” và mang nghĩa hoàn toàn trái ngược (đồ dở ! ).

Vì vậy, có nhiều trường hợp ca sĩ hay diễn viên Nhật Bản phải thay đổi tên gọi của mình khi đi biểu diễn hoặc đóng phim ở các nước khác.

Thậm chí vào năm 2008, khi Hiroko Yoda, một dịch giả/nhà văn thử đăng kí tham gia Facebook, cô ấy không được chấp nhận. Lí do là vì họ Yoda của cô (một họ phổ biến ở Nhật) trùng với tên của nhân vật Yoda nổi tiếng trong bộ phim Star Wars. Và vì thế Facebook block cái tên của cô. Ở Mỹ chẳng ai có tên Yoda nên đó cũng là điều dễ hiểu.

Không chỉ với người nước ngoài mà chính bản thân người Nhật nhiều khi cũng găp rắc rối với vấn đề tên họ. Ở Nhật Bản, trong giao tiếp ít khi người ta dùng あなた (bạn) mà hay gọi theo tên của người nói chuyện cùng, như Tanaka-san hay Satou-san… Vì thế, khi gặp và nói chuyện với người Nhật. điều đầu tiên là bạn phải nhớ được tên của họ. Đến đây lại nảy sinh một khó khăn nữa, đó là làm sao để đọc đúng tên của một người qua các chữ Kanji trong tên của họ, bởi tên người Nhật cùng một chữ Kanji nhưng có rất nhiều cách đọc khác nhau, thậm chí có nhiều cách phát âm kì quặc, hại não (kirakira name). Chính vì thế, trong giấy khai sinh và những chứng từ khác, tên của người Nhật lúc nào cũng có furigana nhằm tránh đọc sai.

Người Nhật vs Tên nước ngoài

Micheal Jackson bị biến thành Maikeru Jakkushon !

Với người Nhật, do số lượng âm tiết và ngữ âm ít hơn nhiều so với tiếng Anh hay tiếng Việt, để người Nhật nhớ được tên của người nước ngoài thực sự là một việc không hề đơn giản.

Với những cái tên tiếng anh đơn giản (với người Việt và người Mỹ…) như Micheal chẳng hạn, nếu khi giới thiệu cái tên đó với người Nhật mà nói: “Hi, I’m Michael”, mà còn nói nhanh nữa thì với người Nhật, nó nghe chỉ như một từ mà thôi. Thế nên khi giới thiệu tên mình phải nói thật chậm rãi, như kiểu “Hi, I’m M~i~ch~ae~l”, thậm chí phải chỉ cách phát âm cho họ thì may ra họ mới nhớ. Với người Việt thì có phần dễ hơn vì tên riêng của người Việt Nam chúng ta thường chỉ có 1 âm tiết (trừ những người có đuôi “Anh” ) nên cũng giúp người ta dễ nhớ hơn. Tuy nhiên, nó có thể dấn đến một vấn đề nữa.

Nếu như tiếng Anh có khoảng 15831 âm tiết, tiếng Việt có khoảng hơn 6000 âm tiết thì tiếng Nhật lại chỉ có vỏn vẹn 112 âm tiết (đấy là đã tính thêm cả 21 dạng âm tiết chỉ xuất hiện trong từ ngoại lai vay mượn từ tiếng nước ngoài, sử dụng không nhiều). Do có quá ít âm tiết nên tiếng Nhật có xu hướng quy các âm gần giống, hơi giống nhau về làm một âm duy nhất. Ví dụ như những cái tên ” Tâm, Thanh, Thắng, Thành,” thì sang tiếng Nhật tất cả sẽ thành タン　hết. Do đó sẽ gây ra khá nhiều hiểu lầm.

Ngoài những cái tên may mắn có mặt trong hệ thống ngữ âm Nhật (mà người Nhật có thể dễ dàng phát âm đúng tên của bạn) thì người Nhật sẽ luôn luôn có xu hướng biến đổi tên của bạn thành một cái tên (có thể nghe lạ hoắc) nhưng dễ nhớ, dễ đọc với người Nhật, ví dụ như Smith thành スミス (su-mi-su), Miller thành ミラー (mi-raa), Joan hoặc John thành ジョン ,v.v… đấy là chưa kể người Nhật không phát âm được âm “v” nên những ai tên Venus, Vân, Vinh sẽ chuyển hết thành âm “b” : Binasu, Ban, Binh… giờ thì tha hồ mà “hoang mang” nhé.

Michealsoft Binbows =))

Kết luận

Có hệ thống ngữ âm phức tạp hơn nên người Việt chúng ta có thể dễ dàng phát âm tiếng Nhật một cách chính xác. Việc học phát âm tiếng Nhật dễ hơn rất nhiều so với phát âm tiếng Anh hay tiếng Pháp. Chúng ta cũng có thể dễ dàng nhớ tên người Nhật ngay lần nghe đầu tiên, nên dễ dàng kết bồ kết bạn người Nhật và tạo ấn tượng tốt cho họ nữa.

それで　日本語を　勉強しましょう　！

Nguồn:

“The difficulty of names” by Mami, Tofugu, July 19,2013

“Một số đặc điểm tiếng Nhật“, by Ngô Hương Lan – Hồ Hoàng Hoa, INAS, October 30,2012