Xã hội Nhật Bản đã Âu hoá mạnh mẽ, và Tết mang nhiều ý nghĩa “nghỉ ngơi” với họ hơn là một dịp gì đó thật sự đặc biệt. Mình đã từng hỏi một bạn người Nhật gen Z rằng đã bao giờ ăn “osechi” chưa thì bạn ấy bảo chưa từng ăn bao giờ, và cũng chưa từng làm bao giờ. Người lớn thì hầu như khi mình hỏi họ làm gì ngày Tết, họ chỉ đơn thuần bảo là sẽ về quê hay đi du lịch, thăm nhau chứ ít khi bày biện ăn uống tiệc tùng linh đình như mình từng nghĩ. Chưa hết, người Nhật hiện nay càng ít khi đi chợ mua đồ vào bếp và nấu các món ăn Tết truyền thống, vì giờ tiện lắm, chỉ cần ra siêu thị hay combini là mua được ngay trong phút mốt, không cần mất thì giờ. Tất nhiên, đây chỉ là một cái nhìn phiến diện, nhưng nó cũng nói lên một phần nào đó xã hội Nhật Bản hiện đại ngày nay.

Có khi sau này Việt Nam cũng giống vậy. Khi người ta trở nên giàu hơn, mọi thứ trở nên tiện lợi hơn, cuộc sống trở nên bận bịu và thực dụng hơn, chúng ta sẽ thôi không gói bánh chưng, cuốn nem, làm nộm, chặt gà như bây giờ nữa, thay vào đó ta sẽ ra VinMart mua nguyên 1 set làm sẵn về, thậm chí trả thêm một ít để được đem đến tận miệng. Siêu thị cũng không bao giờ đóng cửa, cho nghỉ tết 2-3 ngày nữa mà phải tích trữ đồ ăn, lì xì thì không cần phong bao nữa mà sẽ được “bắn” qua các ứng dụng smartphone, v.v.. Mà trên thực tế, những dịch vụ đó đã hiện hữu rồi và đã được sử dụng rồi, chỉ chực chờ thay thế dần dần và xoá bỏ đi hoàn toàn phong tục xưa thôi.

Đối với cá nhân mình mà nói, thì Tết vẫn cứ đặc biệt, lớn rồi vẫn háo hức chờ Tết về để gặp họ hàng, nhận lì xì, chơi bời, ăn uống, tham gia vào bếp, v.v.. Năm nay do Covid-19 thì đành phải ở lại Nhật Bản, cũng buồn. Trong những ngày xuân này thì có giở lại ảnh cũ ra xem và chợt muốn viết ra để lưu lại. Thời còn là sinh viên trao đổi, mình có tham gia một lớp học tiếng Nhật (P3b) với bài tập lớn là làm một video bằng tiếng Nhật nói về một chủ đề ưa thích. Đây chính là kết quả của project đó và sau đây muốn được trình bày với độc giả. Video và bài viết dựa trên kỷ niệm homestay của mình tại nhà thày giáo tiếng Nhật của mình vào dịp Tết 2016 tại thành phố Hiroshima. Những ngày đó, thày của mình đã cho mình được thưởng thức trọn vẹn tất cả một phần phong tục Tết của người Nhật mà nay gần như đã rơi vào quên lãng.
Tiếp tục đọc →